Daar werd iets groots verricht

Woensdagavond ging ik naar de schouwburg. Diederik van Vleuten stond op het program, met zijn solo-voorstelling "Daar werd iets groots verricht". En inderdaad zeg, een grootsere theateravond dan deze heb ik nooit meegemaakt.

In het programma vertelt Diederik het verhaal van Jan van Vleuten. Wie nu denkt: "Wie is in gódsnaam Jan van Vleuten?", die stelt precies de goede vraag. Maar deze meneer, deze 'oom Jan', heeft een leven geleefd waar je stil van wordt.

Het publiek werd meegenomen op een bizar bewogen 'trip down memory lane'. Zijn familiegeschiedenis werd uit de doeken gedaan aan de hand van de memoires van oom Jan. Het verhaal voerde ons terug naar het voormalig Nederlands-Indië, naar de inmiddels lang vervlogen tijden van de Grote Oorlog, naar de jaren waarin het communisme opkwam, met oom Jan mee terug naar Indonesië, naar de liefde tussen oom Jan en tante Aukje... en toen was het pauze en hing er een zinderende spanning. Iedereen wist: het ergste moest nog komen.

In de pauze nam ik de tijd om een beetje om me heen te luisteren. Het waren niet de 'pauzepraatjes' die je normaal hoort. Nee, alle mensen uit het publiek vertelden elkaar verhalen. Verhalen van vaders en grootvaders die ook in Indië waren geweest. Over de verschrikkingen daar.

En na de pauze kwam het inderdaad. De bezetting, de jappenkampen, de manier waarop Jan en Aukje bruut van elkaar gescheiden werden. De verschrikkingen in de kampen, de ontwikkelingen in Europa, de onvoorstelbare vernederingen door de Jappen.
Diederik vertelde over de capitulatie van Japan, over de stilte die in het kamp heerste toen de mannen daar eindelijk hoorden van de bevrijding. Een stilte die hij op onnavolgbare wijze ook in de schouwburg in Leiden wist te brengen. We waren stil, doodstil.

Diederik van Vleuten vertelde deze avond een oorlogsverhaal, maar ook een schitterende romance. Het was compleet, het had álles. En alles was waar. Ik ga regelmatig naar de schouwburg, maar dit was de eerste keer dat de tranen stil over mijn wangen stroomden. Ik was niet de enige: er waren veel meer mensen die moesten huilen om al dat ware, wrange, maar ook mooie wat oom Jan had meegemaakt.

Maar het waren niet alleen tranen, Diederik wist ondertussen ook nog precies genoeg 'lucht' in zijn programma te krijgen, met nuancerende grapjes, zijsporen en zijn relativerende humor. Dus gelachen werd er ook, zéker wel.

Onder de indruk verliet ik de schouwburg. Ja: daar werd iets groots verricht. In het verhaal, maar zeker ook door Diederik.
Als u de kans de heeft om deze voorstelling ergens te gaan zien: doe dat. U zult er geen spijt van hebben.

Een mooiere theateravond krijg je niet.