Buiten schot

De keuze tussen een broodje kaas of een tosti ham-kaas kan het verschil maken tussen oorlog en vrede.

Had Gavrilo Princip op 28 juni 1914 in Sarajevo namelijk voor een tosti gekozen, dan had hij de auto met daarin Frans Ferdinand, aartshertog van Oostenrijk-Este, niet gezien. Dan had hij hem dus niet doodgeschoten en dan was de Eerste Wereldoorlog misschien wel helemaal niet begonnen.

Theater
Bovenstaande werd mij gisteravond verteld door Diederik van Vleuten in de Leidse Schouwburg. Ik zag zijn nieuwe programma “Buiten Schot” en ik was weer diep onder de indruk. Anders dan bij zijn eerst soloprogramma “Daar werd iets groots verricht”, maar onder de indruk niettemin.

Vanaf het moment dat het zaallicht dooft en de muziek begint, weet Van Vleuten je weg te rukken uit 2013. Hij neemt je mee op een tijdreis en brengt de geschiedenis dichtbij door er een gezicht aan te geven: het gezicht van zijn opa en dat van zijn oudoom.

Publiek
Het was me bij binnenkomst direct duidelijk dat ik een van de jongste aanwezigen was. Ergens vind ik dat jammer; naar mijn mening zou het goed zijn als meer jonge mensen van tijd tot tijd hun historisch kader een beetje verbreden en verdiepen. En hoe kan je dat nou op een betere, leukere manier doen dan in een theatersetting?

In de pauze hoorde ik een mevrouw zeggen dat je dit verhaal niet moet vergelijken met het verhaal van “Daar werd iets groots verricht”. Het was immers totaal verschillend. Maar…

Ze begon een veel te uitvoerige kritische uiteenzetting, waaruit ik enkel kon concluderen dat je de voorstellingen inderdáád niet met elkaar moet vergelijken.

Knap
Alle nieuwe kennis die mij in “Buiten Schot” werd voorgeschoteld heb ik als een spons zitten absorberen. De harde feiten, de geluiden en hoe het neutrale Nederland wel degelijk geweten heeft van de Grote Oorlog. Maar ook de mooie verhalen. Zo hoorden we over de kerstbestanden, waar ik eerlijk gezegd geen weet van had, maar waar een Britse militair wat ontroerende memoires over achterliet.

Maar ook over slagveldreizen, fantoomhaar en het bederven van zoenavondjes heb ik het nodige geleerd. Want los van de historische context en al het mooie, is er ook de kleinkunstlaag die maakt dat er altijd nog wat te lachen valt. Hoe Van Vleuten dat voor elkaar krijgt vind ik knap. Je hoort een verhaal over een ingrijpende gebeurtenis, en ondertussen weet hij daar meer dan genoeg humor doorheen te vlechten zónder dat er grappen worden gemaakt over de gebeurtenissen an sich.

Culturele planning
Voor iedereen die dit programma ook wil zien, de speellijst vind je hier. Mocht je gezelschap willen: ik ga graag nog eens. Ik geniet enorm van de mooie vertelstijl, de liedjes en de humor. Ik ben op een zeer aangename manier weer wat wijzer geworden.

De gemiddelde tostitijd is zeven minuten. Had Gavrilo Princip daarvoor gekozen, dan had de geschiedenis er heel anders uit kunnen zien. Dan waren zoveel hele erge dingen misschien wel nooit gebeurd.

Maar hij koos een broodje kaas.